- Minister van Justitie Dilan Yesilgöz lijkt goede kans te maken de opvolger te worden van Mark Rutte als de nieuwe leider van de VVD.
- Ze is binnen de partij in razend tempo opgeklommen, van Amsterdams raadslid in 2014 tot minister van Justitie in 2022.
- Maar Yesilgöz staat niet alleen bekend om haar stevige politieke cv.
- Lees ook: Minister van Justitie Dilan Yesilgöz wil Rutte opvolgen als lijsttrekker van de VVD – ze krijgt steun van Kamerleden en andere VVD-ministers
Minister van Justitie Dilan Yesilgöz lijkt goede kans te maken de opvolger te worden van Mark Rutte als de nieuwe leider van de VVD. Donderdag heeft het bestuur van de VVD aangegeven dat Yesilgöz de voorkeurskandidaat is. Eerder deze week schaarden prominente VVD-ers zich al achter haar.
Meer dan de helft van de 34 leden tellende VVD-fractie zei op Twitter de minister te steunen, waaronder minister van Natuur en Stikstof Christianne van der Wal en demissionair premier Mark Rutte, die zijn mogelijke opvolger woensdag “geweldig” noemde.
Yesilgöz denkt zelf ook klaar te zijn voor het premierschap. “Ik neem inmiddels een berg ervaring mee, inclusief het mij snel eigen kunnen maken van inhoud en informatie. Dat geeft een stevige basis om op verder te werken”, zei ze in een interview met De Telegraaf.
Dat Yesilgöz een politiek cv heeft waar je u tegen zegt – ze werkte onder andere als ambtenaar in Amsterdam onder burgemeester Eberhard van der Laan en als staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat in het kabinet-Rutte III – wist je waarschijnlijk al.
Maar dit zijn nog vijf dingen die je moet weten over Dilan Yesilgöz-Zegerius, de politicus die hoogstwaarschijnlijk de nieuwe partijleider van de VVD zal worden:
1. Yesilgöz werd geboren in Ankara, Turkije en kwam op haar 8ste naar Nederland
Yeşilgöz werd geboren op 18 juni 1977 in de Turkse hoofdstad Ankara en is van Koerdische afkomst. Ze vluchtte op 8 jarige leeftijd met haar moeder en zusje in een bootje naar Griekenland. Van daaruit reisden het gezinnetje door naar Nederland, waar haar vader, de Turkse mensenrechtenactivist Yücel Yeşilgöz, drie jaar eerder al was neergestreken.
Yücel moest destijds Turkije als politiek vluchteling verlaten door zijn vakbonds- en andere politiek getinte activiteiten. Dilan, haar moeder en haar zusje konden zich bij hem voegen door de Nederlandse optie tot gezinshereniging.
Dat Yesilgöz de afgelopen maanden als minister van Justitie het migratie- en asieloverleg van het kabinet moest voorzitten, noemde ze daarom toepasselijk. "Zonder het Nederlandse asielbeleid had ik hier nooit gezeten."
2. Ze groeide op in Amersfoort, maar voelt zich een echte Amsterdammer
Yesilgöz bracht haar kinderjaren in Nederland door in Amersfoort, maar verhuisde naar de hoofdstad om daar sociaal-culturele wetenschappen aan de VU te studeren. Haar liefde voor Amsterdam, de stad waar ze nog steeds woont en regelmatig wedstrijden van Ajax bezoekt, werd toen geboren.
Haar werkkamer op het Ministerie van Justitie is gedecoreerd met foto’s van de hoofdstad en prijkt zelfs een Ajax-boek op de koffietafel. Zo zet de minister haar reputatie als 'no-nonsense Amsterdammer’ in Den Haag kracht bij.
3. Yesilgöz moest flink zoeken voor ze haar politieke thuis vond - ze was lid van de SP, de PvdA en GroenLinks, voor ze bij de VVD uitkwam
In 2004 wordt de 26-jarige Yesilgöz bestuurslid van de SP in Amersfoort. Ze zegt destijds voor de SP gekozen te hebben, omdat zich zorgen maakte over de positie van vluchtelingen in Nederland. "Ik en mijn familie hebben enorm veel mazzel gehad. Mijn zusje en ik mochten naar school, mijn ouders mochten meteen Nederlands leren en we werden geaccepteerd door de mensen om ons heen. Ik hoop daarom met de SP verschil te kunnen maken in de levens van vluchtelingen", schrijft de politica in de lokale nieuwsbrief van de partij.
Maar de SP blijft niet lang haar thuis. Na de kortstondige bestuursfunctie stapt ze al snel over naar de PvdA en vervolgens naar GroenLinks, om uiteindelijk bij de VVD in Amsterdam te belandden. Hier ontpopt ze zich tot de "pitbull met empathie", zoals de Volkskrant haar destijds beschreef, die we vandaag de dag kennen. Ze is van 2014 tot 2017 gemeenteraadslid en werkt daar hard aan haar imago als scherpe en mediagenieke politica met een harde mening over thema's zoals criminaliteit en veiligheid.
4. Ze is de eerste minister van Justitie sinds 1814 die géén jurist is
Na vier jaar als lid van de Tweede Kamer sleept Yesilgöz al haar eerste ministerspost binnen. In 2021 wordt ze benoemd tot staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat in het demissionaire kabinet-Rutte III en vervangt ze minister Bas van 't Wout, die met een burn-out thuis is komen te zitten.
Maar als niet lang daarna bekend wordt dat Yesilgöz minister van Justitie zal worden, volgt er stroom van kritiek. Het is namelijk zeer ongebruikelijk dat een niet-jurist minister van Justitie wordt: Yesilgöz zal de eerste zijn sinds 1814.
In de media laten juristen zich zeer kritisch uit over de benoeming. "Ik ben bang dat deze minister meer gaat varen op het regeerakkoord en de VVD-koers dan op haar ambtenaren", zegt advocaat Job Knoester in de talkshow M.
Maar haar collega's prijzen haar eerder dit jaar in het NRC. "Ik begreep de kritiek toen wel, maar tot nu toe vind ik het geen gemis", zegt Tweede Kamerlid en jurist Michiel van Nispen tegen de krant. Ook Jan Struijs, voorzitter van de grootste politievakbond van Nederland, vindt dat ze goed in haar dossier zit. "Als ze iets niet begrijpt, dan vraagt ze er gewoon op door. Kwetsbaarheid is haar kracht. Dan zegt ze: ‘Sorry Jan, ik vraag het nu voor de zesde keer’. Dan leg ik het nog eens uit en dan zegt ze: ‘Ja, nu valt het kwartje, nu snap ik het’."
In de anderhalf jaar dat ze nu minister is, is Yesilgöz ook nog niet op grote problemen of uitdagingen gestuit. De meeste media-aandacht kreeg ze tot nu toe voor haar plan een kroongetuigenwet naar Italiaans voorbeeld in te voeren. Ze reisde hiervoor af naar Italië om de strijd tegen de maffia te bestuderen.
5. Ze staat bekend als een VVD-er van de rechtse flank die regelmatig 'PVV-corvee' heeft en zich tegen 'wokisme' keert, maar ook als heel authentiek
Al als raadslid verscheen Yesilgöz regelmatig op de landelijke televisie, wat bijzonder is voor een lokale politicus. Zo was ze in 2015 en 2016 vaste commentator bij praatprogramma Studio PowNed, wat haar de stempel van populist opleverde. Ook in Den Haag is ze er altijd als de kippen bij om zich hard uit te spreken over veiligheidsissues.
Als Kamerlid pleitte ze bijvoorbeeld voor een verbod op zwaar vuurwerk, waarvoor ze later op de dag door de rest van de fractie op teruggefloten werd, die er in meerderheid anders over dacht. Ook kwam ze in de clinch te liggen met coalitiepartijen door vast te houden aan het VVD-standpunt dat Nederlandse Syrië-gangers die in Turkije vastzaten, daar berecht moesten worden. Sommige van haar politieke collega's betichten haar hierdoor van 'PVV-corvee'.
Ook in de HJ Schoo-lezing van 2022 van het weekblad EW wist Yesilgöz flink wat mensen op de kast te jagen door als eerste bedreiging van de ‘ondermijning van de democratische rechtsstaat’ het ‘wokisme’ te noemen. "Wokisten willen bepalen wie recht van spreken heeft", zei ze. Daarna noemde ze pas complotdenkers, verspreiders van nepnieuws, online-haat en antisemitisme.
Maar de ongezouten meningen die ze ventileert, maken haar als politica en mens ook zeer authentiek. En dat is een bewuste keuze. "Als Kamerlid wilde ik benaderbaar zijn, dat hoort bij een volksvertegenwoordiger. En als minister wil ik benaderbaar blijven", zegt ze in een interview met het NRC. "Ik beheer nog altijd mijn eigen accounts op sociale media. Als ik naar een concert van Beyoncé ben geweest, kun je dat zien op mijn Instagram. Ik wil zoveel mogelijk in gesprek zijn met de mensen in het veld, maar ook met gewone burgers. Wat dat betreft heb ik misschien een ander profiel dan de meest van mijn voorgangers."
Dat ze een hele andere partijleider zal zijn dan Rutte, dat is wel duidelijk. Het bestuur van de VVD bevestigde donderdag dat Yesilgöz de voorkeurskandidaat is. De leden van de VVD moeten nog stemmen over de nieuwe lijsttrekker.
